ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΩΤΗΡΙΑ

Ήταν κάποτε ο Καποδίστριας  κατ' εμέ , απο τους ελάχιστους για να μη πω ,ο μοναδικός μετά την επανάσταση  πραγματικός Κυβερνήτης/ηγέτης  που ενδιαφέρθηκε  για την Ελλάδα. Σαφώς ,κανείς δεν είναι τέλειος όλοι κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Όμως ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν μακράν ο μοναδικός ηγέτης που θα μπορούσε ‘’αν τα τότε συμφέροντα δεν τον εξαφάνιζαν’’ να φτιάξει μια Ελλάδα όπως άρμοζε στην Ιστορία και τον Πολιτισμό της .

Κυβερνήτης και όχι πολιτευτής. Άνθρωπος που νοιαζόταν και δεν ενδιαφερόταν για το προσωπικό του συμφέρον και υστεροφημία. Παρέλαβε μια Ελλάδα στα συντρίμμια και προσπάθησε να την ανεβάσει εκεί που της άξιζε. Όμως όπως όλοι γνωρίζουμε, τα συμφέροντα πολλά και οι προδότες ακόμα περισσότεροι . Είμαστε ο λαός των αντιθέσεων και ποτέ του μέτρου αν και οι Αρχαίοι Έλληνες μας το δίδαξαν  ''παν μέτρον άριστον''.

Σήμερα οι ηγετίσκοι της πεντάρας προσπαθούν να βρουν τρόπους για να σώσουν την πατρίδα μας (λένε γιατι προσωπικά πιστεύω ότι θέλουν απλά να σώσουν την παρτίδα τους) και δεν ασχολούνται με τον τρόπο που προσπάθησε ο Καποδίστριας. Πιθανόν γιατί κοιτούν το τέλος τους, ο φόβος της δολοφονίας μεγάλος , καθότι όποιος νοιάζεται για την Ελλάδα πεθαίνει γι αυτή. Όμως ο Καποδίστριας υπήρξε, και όσο και αν δεν του επέτρεψαν οι τότε προδότες και τα τότε μεγάλα συμφέροντα να εφαρμόσει όσα είχε υπόψη του για την χώρα μας , κατάφερε να δημιουργήσει το πρώτο σκαλοπάτι , το οποίο κάποιοι βέβαια χρόνια χτυπούν ανελέητα για να το γκρεμίσουν.

Όποιος λοιπόν νοιάζεται για την οικονομία και την δημόσια διοίκηση έχει σημείο αναφοράς. Το ζήτημα είναι τολμάει ή είναι τόσο πουλημένος που και μόνο στην σκέψη ιδρώνει και δεν μπορεί να κουνηθεί από την θέση του;;;;;

Οψόμεθα....

Στην Οικονομία

Οταν ήρθε ο Καποδίστριας, η Ελλάδα ήταν βεβαρημένη με το υπέρογκο χρέος των 2.800.000 λιρών στερλίγκων λόγω των εξωτερικών δανείων του 1824 και του 1825 και με ένα εσωτερικό χρέος το οποίο ανερχόταν περίπου στα 30.000.000 φράγκα. Εκτός ,όμως, από τεράστιο δημόσιο χρέος , υπήρχαν δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες που έπρεπε να συντηρηθούν και χιλιάδες αιχμάλωτοι που έπρεπε να εξαγοραστούν.

Από τα τριάμισι χρόνια που κυβέρνησε τη χώρα, τα δύο ήταν χρόνια πολέμου που απορροφούσαν το 70% του εθνικού εισοδήματος και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας κατεχόταν από τον εχθρό.

Ο Ι. Καποδίστριας εργάστηκε για την οικονομική ανόρθωση του κράτους ιδρύοντας στις 2 Φεβρουάριου 1828 την Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα, το πρώτο πιστωτικό ίδρυμα της χώρας. Τα αποτελέσματα της κίνησης αυτής ήταν άμεσα : Η κινητοποίηση των κεφαλαίων του εσωτερικού δίνοντας τόκο 8%, η πάταξη της τοκογλυφίας «Ευθύς εκ τούτου εξέλειπεν η τοκογλυφία, η σήμερον προς 12, 20 και 25 τοις εκατόν δανείζουσα επί ενεχύροις, και διαφθείρουσα τον τόπον» καθώς και η προσέλκυση κεφαλαίων από Ελληνες του εξωτερικού και ξένους, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο ίδιος ο Καποδίστριας, ο οποίος προσέφερε 25.000 τάλληρα.

Προκειμένου να βρεί πόρους δεν δίστασε να υποθηκεύσει υπέρ της Τράπεζας εθνικά κτήματα, όπως ο αμπελώνας της Κορίνθου, ο αμπελώνας της Βοστίτσης, ο ελαιώνας των Σαλώνων και η Σμύριδα και η Αλυκή της Νάξου.Το μέτρο αυτό ενίσχυσε τη χρηματιστική πίστη της Ελλάδος στο εξωτερικό.

Επιπρόσθετα, ο Καποδίστριας στις 28 Ιουλίου 1828, ίδρυσε στην Αίγινα το Εθνικό Νομισματοκοπείο. Την 1η Οκτωβρίου του 1829 κυκλοφόρησε το πρώτο Ελληνικό νόμισμα ονόματι «αργυρός φοίνικας». Μέσα σε ένα μήνα σχεδόν από τον ερχομό του, ο Ι. Καποδίστριας έθεσε με διάταγμα τέρμα στην απαράδεκτη ποικιλία νομισμάτων που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα. Καταλάβαινε ότι, για να μπει κάποια τάξη στην οικονομία, έπρεπε να αντικατασταθούν τα τούρκικα νομίσματα, γιατί με τις συνεχείς υποτιμήσεις τους υπονόμευαν κάθε οικονομική συναλλαγή, ιδιωτική η κρατική. Αισθανόταν, άλλωστε, πως τα νομίσματα ήταν και θέμα Εθνικής αξιοπρέπειας, επειδή με αυτά θα εκφραζόταν η ανεξάρτητη υπόσταση του Ελληνικού Κράτους. Το πρώτο νόμισμα της νεώτερης Ελλάδος, στην μπροστινή του όψη, έφερε τον αναγεννώμενο από τη στάχτη Φοίνικα, που ατένιζε τον Σταυρό, περιβαλλόμενο από τις ακτίνες του Αγίου Πνεύματος. Στην περιφέρειά του είχε τις λέξεις: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ και στην οπίσθια όψη σε κύκλο, ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ Ι. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ - 1828 - και στη μέση δάφνινο στεφάνι, πάνω στο οποίο αναγραφόταν η αξία του νομίσματος.Τα πρώτα νομίσματα που κόπηκαν, οι Φοίνικες (ασημένια) ήταν των 10 λεπτών, των 5, του 1 (χάλκινο). Συνολικά κόπηκαν 12.000 ασημένιοι Φοίνικες και ένα εκατομμύριο χάλκινοι Φοίνικες.

Λίγες ημέρες μετά την άφιξη του Όθωνα, εκδόθηκε Διάταγμα με το οποίο σταματούσε η κοπή των νομισμάτων με αποτέλεσμα την 1 Φεβρουαρίου 1833 το Νομισματοκοπείο της Αίγινας να σταματήσει τις εργασίες του. Το νομισματοκοπείο έκλεισε και ο Όθωνας έκοψε τα νομίσματα του Κράτους στη Βαυαρία, καταργώντας το Φοίνικα ως εθνικό έμβλημα και αντικαθιστώντας τον με ρόμβους των Βίττελσβαχ. «...Εκρίναμεν αναγκαίον να αποφασίσωμεν να παύση παρευθύς η κατά τους μέχρι τούδε τύπους εκτύπωσις Ελληνικών νομισμάτων. Τα παρόντα μέταλλα, καθώς και τα παρόντα νομίσματα, πρέπει να σημειωθούν αμέσως κατά τας ποσότητας των και να βαλθώσι προσωρινώς εις ασφαλή φυλακήν».

Τον Ιανουάριο του 1830 ιδρύθηκε στη Σύρο η πρώτη Ελληνική ασφαλιστική εταιρεία με κεφάλαιο 60.000 Ισπανικά τάλληρα, και τον Αύγουστο του 1830 πάλι στη Σύρο η δεύτερη ασφαλιστική εταιρεία με κεφάλαιο 300.000 φοίνικες.

Ο Καποδίστριας προχώρησε και οργάνωσε την κάθε κρατική υπηρεσία με λογιστική τάξη και ακρίβεια ώστε να γίνεται έλεγχος για τη διαχείριση του δημοσίου χρήματοςκαι να επιβάλλονται κυρώσεις κατά της διαφθοράς. Στις περιπτώσεις όπου: «... παράπονα κατά της παρανόμου πολιτείας των τε λιμεναρχών και των υγειονόμων και των δασμοτελωνών, εκτρεπομένων εις καταχρήσεις πιεστικάς του λαού, των οποίων λαμπρά απόδειξις είναι ο σήμερον όχι μόνον άνετος βίος, αλλά και η σκανδαλώδης πολυτέλεια αυτών,... Θέλει διορισθή άνευ αναβολής επίτηδες γενικός επιθεωρητής όλων των λιμένων της επικρατείας με αρμοδιότητες οπόταν ευρίσκη ελλείψεις, υποψίαν διδούσας σφετερισμού ή κακοπολιτείας, να τους διαπαύη της υπηρεσίας, να τους εγκαλή προς την κυβέρνησιν, και αντ' αυτών να καθιστά άλλους προσωρινώς...».

Οι υπόλογοι πολιτικοί και στρατιωτικοί έπρεπε να αποδόσουν τα πεπραγμένα για τον χειρισμό λογαριασμών: «Δεν αγνοείτε δε οτι ο έλεγχος συνίσταται οχι μόνο εκ της εξετάσεως των λογαριασμών και των αυτοίς προσκείμενων εγγράφων, αλλά και εκ του βασανισμού των πεπραγμένων. Και ουδείς πολιτευτής διατάξας ή τελέσας δαπάνας υπέρ της πολιτείας δύναται να απαλλαχθή της ευθύνης, εαν το ελεγκτικό συμβούλιον δεν λάβη απόδειξιν οτι τα εις τας δαπάνας προσνεμηθέντα χρήματα εδαπανήθησαν άνευ καταχρήσεως και σφετερισμού».

Προασπίστηκε την οικονομία του δημοσίου χρήματος: «Ελπίζομεν ότι, όσοι εξ υμών μεθέξωσι μετά της Κυβερνήσεως εις την προσωρινήν Διοίκησιν, καθώς και οι λοιποί των πολιτών, όσοι προσκληθώσιν επί τούτω θέλουν γνωρίσει μεθ' ημών, ότι εις τας παρούσας περιστάσεις οι εν δημοσίοις υπουργήμασι δεν είναι δυνατόν να λαμβάνουν μισθούς αναλόγους με τον βαθμόν του υψηλού υπουργήματός των και με τας εκδουλεύσεις των, αλλ' ότι οι μισθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα, τα οποία έχει η κυβέρνησις εις την εξουσίαν της». Σε κρίσιμες στιγμές μάλιστα εκάλεσε τους δημοσίους υπαλλλήλους να παραιτηθούν, όσοι είχαν την δυνατότητα, οριστικά ή προσωρινά απο το μισθό τους ολικά ή μερικά. Ο Καποδίστριας γνώριζε ότι η διαφθορά του δημοσίου βίου είναι καταστρεπτική για τον τόπο. Ο ίδιος αποκάλυψε κάτι συγκλονιστικό και εν πολλοίς άγνωστο στους νεώτερους Ελληνες: «...Τούτο αν δε βάλωμεν εις τάξιν, αδύνατος είναι ο επισιτισμός του στρατεύματος. Έχω δε ανά χείρας υλικήν την απόδειξιν, ότι και η συντριβή του Μεσολογγίου από τοιούτων ιεροσυλιών προήλθε, πωλουμένων ανοσιοκερδώς εν Ιθάκη και εν Ζακύνθω των διά μεγίστων δυσκολιών εις Μεσολόγγιον πεμπομένων τροφών και του οψαρίου αυτού. Το χρέος μου λοιπόν έκαμα και τους τοιούτους ανθρώπους εις τρόμον έβαλα, λαλήσας κατά πρόσωπον στερράς αληθείας. Οι λόγοι όμως πρέπει να έχωσι τέλος, και τότε φθάνει ο πάταγος, και πατάξω, και υμάς παρακαλώ να πατάξετε ισχυρώς».

Έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην ακριβή καταβολή μισθών και μερίδων των στρατιωτικών τμημάτων, βάσει των καταστάσεων που υπήρχαν, υπογεγραμμένων από τους διοικητές των μονάδων και τους υπεύθυνους διαχειριστές. Οι καταστάσεις ελέγχονταν από ειδικές υπηρεσίες και με συχνές επιθεωρήσεις. Υπήρχε συνήθεια πολλών στρατιωτικών αρχηγών να δηλώνουν αριθμό στρατιωτών μεγαλύτερο του πραγματικού και να καρπώνονται αυτοί τη διαφορά του μισθού και της τροφοδοσίας, εις βάρος του πεινασμένου λαού και των οικονομικών του κράτους. Ο Καποδίστριας έγραφε προς τον Α. Τζούνην υπεύθυνο για την τροφοδοσία στρατιωτικών τμημάτων: «Ακλόνητος μείνετε εις την απόφασιν του δίδειν μερίδας μόνον εις τους παρόντας, προετοιμάζοντες ούτως αυτούς εις την μέλλουσαν απαρίθμησιν. Και έσται του λοιπού ο όρος ούτος ακριβοφύλακτος».

Ο Καποδίστριας προχώρησε στην τροποίηση του συστήματος των προμηθειών του Δημοσίου και του εξοπλισμού των πλοίων. Συνιντούσε στους υπεύθυνους των προμηθειών των τροφίμων και άλλων εφοδίων να προσέχουν πολύ και να ελέγχουν τα αγοραζόμενα είδη ως προς την ποιότητα και την ποσότητα τους. Ακόμη τους συνιστούσε να εξαντλείται κάθε συνδυασμός τόπου και τρόπου αγοράς ώστε η αγορά να είναι όσο το δυνατόν φθηνότερη και επωφελέστερη για το Δημόσιο. Ο ίδιος δεν δίστασε, όταν έκρινε ότι ήταν προς ωφέλεια του Δημοσίου, να αποστείλει τις συναλλαγματικές των Ρωσικών βοηθημάτων να εξαργυρωθούν στη Νεάπολη αντί του Λονδίνου όπου θα είχαν καλύτερη τιμή.

Έθεσε σε προτεραιότητα την περισυλλογή και διάσωση των ειδών του δημοσίου που βρίσκονταν εγκαταλελλειμένα σε αποθήκες και άλλους χώρους: «... Εχρειάσθη να γνωρίσω την κατάσταση των αποθηκών και μαγαζιών μας μετερχόμενος την έρευνα μετά περισκέψεως και μεθόδου ανακαλυπτικής, όθεν ουδέ εις έτη γνωρίζω τι έχουμεν και τι δεν έχουμεν».

Ανέθεσε στον Εϋνάρδο την επιστροφή του πλοίου «Μονόκερος» στην Ελλάδα με το οποίο είχε απέλθει εις την Αγγλία ο Λόρδος Κόχραν όταν έφυγε από την Ελλάδα. Το πλοίο αυτό είχε αγοραστεί και επισκευαστεί με Ελληνικά χρήματα.

Το Νοέμβριο του 1830 ζήτησε από τον Εϋνάρδο να του συστήσει οικονομολόγο με οργανωτικές ικανότητες και γνώσεις λογιστικών, κατά προτίμηση Γάλλο, ώστε να τον χρησιμοποιήσει στην οργάνωση των οικονομικών του Κράτους. Ο Εϋνάρδος βρήκε τον Αρτεμόν ντε Ρενύ, ο οποίος όμως έφθασε στην Ελλάδα τις παραμονές της δολοφονίας του Κυβερνήτη.

Ο Καποδίστριας πραγματοποίησε πάμπολλες εκκλήσεις πρός τους Έλληνες και φιλέλληνες του εξωτερικού να βοηθήσουν οικονομικά την χώρα: «...'Αρτου και χρημάτων ανάγκην έχομεν. Εγώ εκ των λειψάνων της μικράς μου περιουσίας έδωκα ήδη. Κάμετε και εσείς, Κύριοι παν ό,τι δύνασθε προς βοήθειάν μας, στέλλοντες σίτον αραβόσιτον, όρυζαν και άλευρα και ό,τι εξοδεύσετε θα σας πληρωθεί εν καιρώ και παρά της Εθνικής Τραπέζης. Θαρσείτε Κύριοι ότι η Θεία Πρόνοια δεν θέλει μας εγκαταλείψει. Αλλά θυμηθείτε συγχρόνως ότι αυτή τους κόπους σας ευλογήσασα και βίους καλλίστους εξασφαλίσασα εις υμάς, σας προετοίμασε να αισθάνεσθε χαράν και ικανοποίησιν εις την εκπλήρωσιν των οφειλομένων προς την Ελλάδα».

Ο Καποδίστριας σύναψε δάνεια με στόχο να ενισχυθούν οι γεωργοί και οι ακτήμονες: «... η κυβέρνησις δανείζουσα εις αυτούς (γεωργούς και ακτήμονας) ίνα κατασκευάσωσι καλύβας, και αγοράσωσι βόας και σπόρους, ήθελε τους αναδείξη πολίτας ειρηνικούς και χρησίμους». Η επιβολή και η είσπραξη των φόρων έγινε απ' ευθείας από την Κυβέρνηση με δικαιοσύνη και ισότητα χωρίς τη μεσολάβηση των προκρίτων ώστε να αποφευχθεί η φοροδιαφυγή και η δυνάστευση των πολιτών. Είχε δε να παλαίψει όχι μόνο με την ένδεια των πολιτών αλλά και τη νοοτροπία ορισμένων περιοχών όπου διακήρυταν: «Ουδέποτε επλήρωσεν η Μάνη, και δεν έπρεπε να καθιερωθή τοιαύτη κακή συνήθεια». Αλλά όχι μόνο δεν επλήρωναν τους φόρους αλλά ενίοτε άρπαζαν και τα δημόσια ταμεία.

Αξιοποιήθηκαν οι εθνικοί πόροι και τα κληροδοτήματα του εσωτερικού και εξωτερικού.

Όλα αυτά τα μέτρα απέδωσαν, όπως ο ίδιος ομολογεί: «Αι πρόσοδοι της Ελλάδος εδιπλασιάσθησαν σχεδόν αφ' ότου εγώ ήλθον. Το μεν παρελθόν έτος έδωκαν περί τα 3.000.000 φράγκων, το δε παρόν υπόσχονται περί τα 5.000.000». Το κράτος άρχισε να λειτουργεί, τα έσοδα συνήχθησαν, αξιοποιήθηκε ο εθνικός πλούτος, αν και τα έξοδα για τις στρατιωτικές δαπάνες λόγω του πολέμου τα χρόνια 1828-1829 ανέρχονταν στο 73% των εσόδων και τα χρόνια 1829-1830 στο 63%.

Στην Δημόσια Διοίκηση 

Φρόντισε να έχουν τα Υπουργεία το απολύτως αναγκαίο προσωπικό. Οταν ήρθε ο Καποδίστριας, η Κεντρική Διοίκηση αριθμούσε 7 Υπουργούς και 185 αρχιγραμματείς. Ο αριθμός όλων αυτών μειώθηκε σε 11 γραμματείς και 1 Γενικό Γραμματέα, τον Γραμματέα την Επικρατείας ο οποίος, μαζί με τον Κυβερνήτη, θα προσυπέγραφε τα ψηφίσματα και την αλληλογραφία. Η κακοδαιμονία του Δημοσίου είχε ήδη ριζώσει στον Έλληνα, όπως παρατηρεί ο Καποδίστριας: «Η επανάστασις εγέννησεν ένα σωρόν ανθρώπων αργών, θελόντων να ζώσιν εκ του δημοσίου...»

Ίδρυσε Γνωμοδοτικό Σώμα ονόματι Πανελλήνιο, το οποίο απαρτιζόταν από 27 άτομα και το οποίο διαιρέθηκε σε τρία τμήματα: το πρώτο είχε αντικείμενο «την Οικονομίαν», το δεύτερο «τη Διοίκηση των Εσωτερικών καθ΄ όλους αυτών τους κλάδους», και το τρίτο «την ωπλισμένη δύναμιν ξηράς και θαλάσσης».

Τα μέλη του Πανελληνίου στελέχωσαν και τα ανωτέρα όργανα που συνεστήθησαν, δηλαδή :

- το Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο ασχολούνταν με τις εξωτερικές υποθέσεις, το εμπόριο και τη ναυτιλία και το οποίο αποτελούνταν από τους πρώτους Γραμματείς των τριών τμημάτων του Πανελληνίου, από τον επί των εξωτερικών Γραμματέα της Κυβέρνησης και τον Γραμματέα της Επικρατείας. Πρόεδρος του Συμβουλίου ήταν ο Κυβερνήτης.

- το Πολεμικό Συμβούλιο, το οποίο ησχολείτο με τις πολεμικές εργασίες και το στρατό ξηράς και θαλάσσης. Πρόεδρος του Συμβουλίου ήταν ο Κυβερνήτης.

- και την Εκκλησιαστική Επιτροπή, η οποία ως καθήκον είχε να ενημερώνει τον Κυβερνήτη για την κατάσταση της Εκκλησίας.

Η εκλογή των προσώπων έγινε από καταλόγους προσώπων που συνέταξαν μέλη επιτροπών και η Γερουσία, κατόπιν αιτήσεως του Καποδίστρια, καθώς και από καταλόγους άξιων ανδρών τους οποίους είχαν προτείνει οι Αρχιερείς στην κάθε επαρχία. Μ'αυτόν τον τρόπο προσπάθησε να συμβιβάσει τις φιλοδοξίες, τις ικανότητες και τις ομάδες που ο καθένας εκπροσωπούσε ώστε να πετύχει μια Κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

Ανέλαβε τη Νομοθετική εξουσία με τη σύμπραξη του Πανελληνίου.

Προχωρώντας στην ίδρυση του Κράτους ίδρυσε ακόμη έξι Υπουργεία:

α) Εσωτερικών, β) Εξωτερικών και Εμπορικού Ναυτικού, γ) Οικονομίας και Εμπορίου, δ) Δικαιοσύνης, ε) Δημοσίου Παιδείας και των Εκκλησιαστικών πραγμάτων και στ) Στρατιωτικών και του Πολεμικού Ναυτικού φροντιστηρίου.

Ίδρυσε τον οργανισμό του Λογιστικού και Ελεγκτικού Συμβουλίου.

Προχώρησε σε διοικητική διαίρεση της χώρας σε 13 τμήματα (7 τμήματα στην Πελοπόννησο και 6 τμήματα τα νησιά) φροντίζοντας για την αναδιοργάνωση της επαρχιακής Διοίκησης και διορίζοντας εκτάκτους επιτρόπους, προσωρινούς διοικητές, αστυνόμους, λιμενάρχες και υγειονόμους. Τα τμήματα είχαν επικεφαλής τον διορισμένο από το κράτος Έκτακτο Επίτροπο ή προσωρινό Διοικητή. Τα τμήματα αποτελούνταν από επαρχίες και αυτές με τη σειρά τους διαιρούνταν σε πόλεις, κώμες και χωριά. Στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση ανήκαν οι πόλεις, οι κώμες και τα χωριά, ενώ στη δευτεροβάθμια η επαρχιακή δημογεροντία, δηλαδή οι αντιπρόσωποι των κοινοτήτων κάθε επαρχίας. Ο Καποδίστριας προσπάθησε να εντάξει τους κοινοτικούς θεσμούς στον κρατικό μηχανισμό, εφαρμόζοντας σύστημα διοικητικής αποκέντρωσης και όχι τοπικής αυτοδιοίκησης. Το σύστημα αυτό εντάσσεται στην πολιτική του ιδεολογία για περιορισμό των τοπικών δυνάμεων και ενίσχυση της παρουσίας του κράτους. Η δημιουργία αστι κού Εθνικού κράτους θα επιτυγχανόταν με την παράλληλη αποδέσμευση της διοίκησης από τις ισχυρές τοπικές δυνάμεις.

Απένειμε το δικαίωμα του εκλέγειν σε όλους όσους είχαν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους και φορολογούνταν. Εκλέξιμοι ορίσθηκαν όλοι όσοι είχαν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους.

Ίδρυσε πολιτειογραφική υπηρεσία (σημ. στατιστική υπηρεσία), διενήργησε την πρώτη απογραφή και συνετάχθη το πρώτο Κτηματολόγιο. Ζήτησε να συνταχθούν πίνακες με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια και να περιέχουν:

- των κατοίκων και την αναλογία τους σε Χριστιανούς και Τούρκους

 - αυτών που είχαν κτήματα

 - όσων καλλιεργούσαν εθνικές γαίες και δεν κατείχαν δικές τους

Η απογραφή προχώρησε και συγκεντρώθηκαν στοιχεία που αφορούσαν τον:

- αριθμό των επαγγελμάτων των Ελλήνων

- αριθμό και την αξία των πρώην τουρκικών κτημάτων που περιήλθαν στην κυριότητα της Ελληνικής επικράτειας

- αριθμό των υπαρχόντων σχολείων σε κάθε επαρχία

- αριθμό των μαθητών και διδασκάλων σε κάθε σχολείο

- αριθμό των Εκκλησιών και μοναστηριών

- αριθμό των Εκκλησιών ή και εν γένει ιδρυμάτων στο εξωτερικό.

Μαρτυρίες για την απογραφή αυτή υπάρχουν ακόμα και σήμερα σε πολλά χωριά και δήμους. Παρατηρεί εύστοχα ο Νικόλαος Δραγούμης «Δυσκόλως δε θα επίστευέ τις σήμερον, ότι, μεταξύ τοσαύτης και τοιαύτης μερίμνης υπέρ της ασφαλείας προ πάντων της χώρας, εφρόντισε και υπέρ συλλογής των νυν λεγομένων στατιστικών ειδήσεων και περί ηθών και εθίμων, δους αναλόγους οδηγίας προς τους Διοικητάς».

Ίδρυσε τον Οργανισμό της Εμπορικής Ναυτιλίας και έθεσε σε λειτουργία Υγειονομεία, Λιμεναρχεία και Τελωνεία. Όρισε καθήκοντα λιμεναρχών και υγειονόμων και ρύθμισε τα περί διαμονητηρίων και διαβατηρίων για την παραμονή των αλλοδαπών στην εδαφική επικράτεια της Ελλάδας.

Στις 24 Σεπτεμβρίου 1828 συστήθηκε το πρώτο Ταχυδρομείο της Χώρας, εκδόθηκε ψήφισμα περί ταχυδρομικής συγκοινωνίας, ενώ αργότερα εκδόθηκε ο ταχυδρομικός κανονισμός. Ιδρύθηκε μία κεντρική διεύθυνση στο Ναύπλιο με έντεκα γραφεία.

Ο ίδιος περιόδευσε σε όλη την Ελλάδα «μεριμνών μόνος περί πάντων» και παρακολουθούσε την εξέλιξη των έργων: «Τελευταίως περιώδευσα επ' αρκετόν χρόνον εις την Δυτικήν Ελλάδα και την Πελοπόννησον και εις μέρος της Ανατολικής Ελλάδος. Θα περιοδεύσω και πάλιν διότι μόνον εφ' όσον βλέπω τα πράγματα και τους ανθρώπους με τους δικούς μου οφθαλμούς, δύναμαι να αποκτήσω εν συνειδήσει ευκρινή έννοιαν της ποιότητος των υποχρεώσεών μου και του λογικωτάτου τρόπου της εκπληρώσεώς των...».

  

Πήρε μέτρα για τη διαφύλαξη της αρχαίας κληρονομιάς:

Ίδρυσε στις 21 Οκτωβρίου 1829 το πρώτο Εθνικό Μουσείο της Ελλάδος στην Αίγινα για την περισυλλογή των αρχαιοτήτων. Ακόμη ίδρυσε Βιβλιοθήκη, όπου συγκεντρώνονταν βιβλία προερχόμενα από δωρεές Ελλήνων του εξωτερικού καθώς και αυτών που εξέδιδε το Εθνικό Τυπογραφείο. Στα ιδρύματα αυτά υπεύθυνος ήταν ο Ανδρέας Μουστοξύδης. Τα πρώτα αρχαία αντικείμενα του Εθνικού Μουσείου στην Αίγινα ήταν από διάφορα σημεία της απελευθερωμένης Ελλάδας (τα περισσότερα από τη Ρήνεια - το νεκροταφείο της Δήλου) καθώς και αυτά που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή των θεμελίων του Ορφανοτροφείου και κατά την κατασκευή της παραλιακής οδού της Αιγίνης.

Πρότεινε την ψήφιση αυστηρής νομοθεσίας για τη διαφύλαξη των αρχαιοτήτων.

Καθιέρωσε αμοιβή για όσους θα παρέδιδαν αρχαιότητες που ανακάλυπταν κατά τη διάρκεια των εκσκαφών σε χωράφια και κτήματα.

Έλαβε αυστηρά μέτρα καταπολέμησης της λαθραίας εξαγωγής και της κλοπής αρχαιοτήτων από τους ξένους.

Το ζήτημα της διανομής των εθνικών γαιών σε ακτήμονες και η θέσπιση συντάγματος ήταν οξύ και φλέγον. Τα δυο προβλήματα φαίνονται σε εμάς άσχετα μεταξύ τους, αλλά η διορατικότητα του Καποδίστρια τα συνδύασε με τρόπο άρρηκτο. Αξίζει της προσοχής μας η διεξοδικότερη ανάλυση του θέματος και τα συμπεράσματα είναι καταλυτικά για την πορεία του Ελληνικού Εθνους από τότε μέχρι και σήμερα.

Οι Εθνικές Συνελεύσεις είχαν αποφασίσει ότι όλοι οι πολίτες είχαν το δικαίωμα ψήφου άσχετα αν είχαν ή όχι ατομική ιδιοκτησία. Ειδική αναφορά έκανε επί του θέματος ο Καποδίστριας όταν αναφέρθηκε προς την Γερουσία το 1830 και είπε: «Ασχοληθέντες και ημείς οι ίδιοι περί το έργον τούτο, καθώς σας προανηγγέλομεν, επείσθημεν ότι τα συντάγματα του Αστρους, της Επιδαύρου και της Τροιζήνος, δίδοντα το δικαίωμα της ψήφου εις τους πολίτας, όσοι οφείλουν να το ενεργήσουν, δεν προαπαιτούν παρ' αυτών ουδεμίαν ιδιοκτησίαν». Ο Καποδίστριας όμως ο οποίος αγωνίσθηκε να οργανώσει συνταγματικά τη χώρα έθεσε μία αναγκαία προϋπόθεση, την ύπαρξη ατομικής ιδιοκτησίας.

Διαμορφώθηκαν λοιπόν δύο τάσεις, η μια προερχόταν από την καθεστυκυία τάξη και ήθελε το δικαίωμα ψήφου να το έχουν όλοι οι πολίτες, ακτήμονες και γαιοκτήμονες. Η άλλη τάση -αυτή του Καποδίστρια- έθετε την ύπαρξη ατομικής ιδιοκτησίας ως προύπόθεση για το δικαίωμα ψήφου των πολιτών. Γιατί, όμως ο Καποδίστριας επέμενε στην ύπαρξη ατομικής ιδιοκτησίας αφού και ο ίδιος καταλάβαινε ότι με την ενέργεια του αυτή: «ήθελον αποστερήσει του δικαιώματος τούτου το μέγα μέρος των πολιτών», αφού οι περισσότεροι Έλληνες ήταν ακτήμονες; Γιατί ο Καποδίστριας στερούσε το δικαίωμα ψήφου στους ακτήμονες; Γιατί οι πρόκριτοι και οι κοτζαμπάσηδες κόπτονταν για το άνευ προύπόθεσεων διακαίωμα ψήφου; Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα πρέπει να δούμε την κατάσταση που επικρατούσε την εποχή εκείνη.

Οι Τούρκοι είχαν κατά ένα μεγάλο μέρος αποχωρήσει. Οι πρόκριτοι και οι κοτζαμπάσηδες ήλεγχαν μεγάλες εκτάσεις, ενώ ο λαός ήταν ακτήμονας και δούλευε σε αυτούς υπό δύσκολες συνθήκες. Ακόμα και τα καλύβια που ζούσαν δεν τους ανήκαν. Ολα αυτά θα είχαν ως αποτέλεσμα θα είναι να ψηφίζει ο κάθε ακτήμονας ό,τι ο κοτζαμπάσης ήθελε και όποιο εκπρόσωπο επιθυμούσε. Όπως ο Καποδίστριας έγραφε: «όσοι των Ελλήνων πολιτών δεν έχουν ιδιοκτησίαν... ο νόμος, διά του οποίου θέλουν δυνηθή να ενεργώσι το δικαίωμα της ψήφου, δεν θέλει είσθαι πλέον επικίνδυνος απάτη,...» Πράγματι επίκινδυνη απάτη θα ήταν διότι ο ακτήμονας, ο δουλόπαροικος θα εξαρτάται αποκλειστικά απο τον κοτζαμπάση για τον οποίο ζει και αναπνέει.

Στο δίλημμα που υπήρχε: ψηφοφόροι όλοι οι Έλληνες ή ψηφοφόροι οι Έλληνες που είχαν ατομική ιδιοκτησία, ο Καποδίστριας πολύ εύστοχα πρότεινε: Να έχουν ατομική ιδιοκτησία όλοι οι Έλληνες ώστε όλοι να είναι ψηφοφόροι. Και πώς αυτό θα γίνει εφικτό; Για να το πετύχει ο Καποδίστριας, ζήτησε την έγκριση της Γερουσίας ώστε να διανείμει στους ακτήμονες την εθνική γή.

Ο Καποδίστριας έγραφε: «... η Κυβέρνηση θέλει δυνηθή να δώση εις όλους τους ακτήμονας των επαρχιών κατοίκους, μερικά στρέμματα γής. Τούτου γενομένου, ... θέλουσιν απολαύση το δικαίωμα της ψηφοφορίας. Άν όμως εισαχθή σύνταγμα πριν ταύτα εκτελεσθώσιν, εις ατομικά μόνον συμφέροντα θέλει χρησιμεύση, και το κράτος του ισχυροτέρου θέλει στηρίξη εις την αμαθίαν και αποκτήνωσιν του πλήθους... Τοιαύτη είναι η ομολογία και πίστις μου περί του μεγάλου τούτου κεφαλαίου των τιμιωτάτων της Ελλάδος συμφερόντων, ...».

Τις αρχές του αυτές τις εξέθεσε και στην «Πραγματεία περί της καταστάσεως της Ελλάδος», την οποία απηύθυνε το Νοέμβριο του 1830 προς τον Μιχαήλ Σούτσο, διπλωματικό εκπρόσωπο της Ελλάδας στο εξωτερικό: «Αι αρχαί αύται συνοψίζονται εις μίαν και μόνην: ο Ελληνικός λαός ο οποίος σήμερον αποτελεί μία μάζα ακτημόνων [proletaires], να ανέλθη εις την τάξιν ενός λαού ιδιοκτητών. Ότε ο σκοπός ούτος θα έχη επιτευχθή, η συνταγματική οργάνωσις της Ελλάδος θα είναι όχι μόνον δυνατή, αλλά και εύκολος. Δια του αντιθέτου συστήματος, το οποίον εξυμνούν περισσότερον οι δολοπλόκοι και οι φιλόδοξοι οι ανατραφέντες εις την μουσουλμανικήν σχολήν (εννοεί τους Φαναριώτες), η οργάνωσις αύτη θα έπρεπε να γίνη την στιγμήν ταύτην και το αποτέλεσμα θα ήτο ότι η αναγέννησις του λαού».

Επιπλέον, ο Καποδίστριας θεωρούσε οτι η διανομή της Εθνικής γης στους ακτήμονες ήταν η αρχή για την πορεία της χώρας προς τη συνταγματικότητα και την Εθνική Ενότητα. Ο Καποδίστριας γνώριζε ότι ξένοι πολίτες θα ενδιαφέρονταν να αγοράσουν κτήματα στην Ελλάδα. Από τη στιγμή όμως που υπήρχαν ακτήμονες Έλληνες τότε δίκαια θα αγανακτούσαν. Επίσης κάποιοι καλοθελητές εύστοχα θα τους έλεγαν: «Αφ' ού εθυσιάσθητε ίνα ελευθερωθήτε από τους Τούρκους τους μόνους κτήτορας της γής σας, σείς μεν και σήμερον ακτήμονες εμείνατε, ξένοι δε πάλιν θέλουσι σας κυριεύση, προτιμώμενοι παρά της Κυβερνήσεως, και πρώτοι λαμβάνοντες παρ' αυτής γαίας και ιδιοκτησίας δικαίωμα». Ο Καποδίστριας καταλάβαινε ότι αν δεν εξασφαλισθεί πρώτα ο κάθε Έλληνας πολίτης δεν θα αναπτυχθεί η κοινωνική συνείδηση. Εξασφαλίζοντας τον πολίτη με ένα κομμάτι γης, τον ενεργοποιούσε και τον καθιστούσε υπεύθυνο για την τύχη αυτού του τόπου. Δυστυχώς η διορατικότητα και η λογική του Καποδίστρια δεν έγινε μάθημα για τους συγχρόνους πολιτικούς γιατί παρατηρείται στις μέρες μας να υπαρχουν απο τη μια μεριά χιλιάδες ακτήμονες συμπολίτες μας και απο την άλλη ξένοι πολίτες και εταιρείες ξένων συμφερόντων να αγοράζουν με ξέφρενους ρυθμούς την ελληνική γη.

Χαρακτηριστική ήταν και η συνομιλία του Καποδίστρια με τον Άγγλο, πλοιάρχο Λάγενς επί της φρεγάτας: «Μαδαγασκάρη» περί του συντάγματος και του τρόπου με τον οποίο ο Καποδίστριας έβλεπε τα πράγματα.

- Εγώ όμως, ανεφώνησε εντόνως ο Κυβερνήτης, προσκληθείς να κυβερνήσω τον τόπον τούτον, κλυδωνιζόμενον όσον και το υμέτερον πλοίον εν ώρα τρικυμίας, και να φέρω αυτόν εις λιμένα σωτηρίας, ούτε σκοπώ, ούτε προαιρούμαι να πράξω παρά το καθήκον μου, οφείλω να σώσω και ουχί να καταστρέψω. Εάν δώσετε εις το βρέφος τούτο, προσείπε δακτυλοδεικτήσας τον οκταετή υιόν του πλοιάρχου, ξυράφιον, δεν θα κόμη δι' άγνοιαν τον λαιμόν αυτού; Το αυτό συμβαίνει και επί των αμαθών λαών. Το σύνταγμα ομοιάζει προς ξυράφιον, εις ου την χρήσιν δεν εγυμνάσθησαν έτι αι χείρες των Ελλήνων. Μη λησμονήτε δε ότι η ανατροφή αυτών υπήρξε δουλική.

- Δι' αυτό δη τούτο, διότι δεν λησμονώ πώς ανετράφη, ιδού τι θα έπραττον αν ήμην Κυβερνήτης, θα έδιδον ξυράφιον εις το παιδίον και είτα, κρατών μετά προσοχής την δεξιάν, θα ωδήγουν αυτό πώς να ξυρισθή ίνα μη κοπή.

- Κύριε πλοίαρχε, υπέλαβεν οργισθείς ο Κυβερνήτης, δεν ήλθον εις την Ελλάδα ίνα με χλευάση η Ευρώπη, εγώ μεν χρεωστώ να ξυρίζομαι ενώπιον του βρέφους, αυτό δε να μάθη πώς να μεταχειρίζεται το ξυράφιον ίνα μη κοπή.

Ο θάνατος πρόλαβε τον Καποδίστρια και δεν τελεσφόρησε το ζήτημα της διανομής της γης στους ακτήμονες. Το μόνο που πρόλαβε ήταν να κατοχυρώσει με το ψήφισμα ΙΗ' της 26 Αυγούστου 1830 την κυριότητα των κολίγων επί των καλυβών που έμεναν και του συναφούς εδάφους ώστε να μην τους τα πάρουν και αυτά: «Αι περί ων ο λόγος καλύβαι ή οικίαι, τα ερείπια και το έδαφος, επί το οποίο υπήρχον ή υπάρχουσιν αι καλύβαι αύται ή τα ερείπιά των, λογίζονται ιδιοκτησία των γεωργών, οι οποίοι κατώκουν εις αυτάς και προ της επαναστάσεως, ή των κληρονόμων αυτών ...».

Άξιο αναφοράς αποτέλεσε η μέριμνα του Καποδίστρια να διασφαλίσει στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης την απρόσκοπτη λειτουργία των Δημοσίων υπαλλήλων. Απαίτησε απο όλους τους Δημοσίους υπαλλήλους να έχουν πίστη στο Εθνος , να μην ανήκουν σε καμμία «μυστική εταιρεία» και να μην δεσμεύονται απο όρκους που πιθανόν είχαν κάνει. Εκρουσε τον κίνδυνο οτι μυστικές εταιρείες προσπαθούν να προσελκύσουν μέλη προς ίδιο όφελος και με απότερο σκοπό να βλάψουν το Έθνος για να ικανοποιήσουν τους σκοτεινούς σκοπούς τους. Παραγγέλει στους αρμοδίους να νουθετήσουν όσους απο άγνοια μετείχαν σε τέτοιες εταιρείες και το συντομοτέρο να αποκοπούν. Όσοι δεν συμορφωθούν θα απολύονται από τον Δημόσιο Τομέα. Οι εγκύκλιοι αυτοί με αριθμό 2953 Μυστική Εγκύκλιοςπρος το Πανελλήνιο και η υπό αριθμό 4286 η οποία δημοσιεύθει στην Γενική εφημερίδα της Κυβερνήσεως αποτελούν ένα αδιαμφισβήτητο στοιχείο οτι ο Καποδίστριας όχι μόνο δεν ήταν μασόνος - όπως πολλοί ελαφρά την καρδία τον κατηγορούν - αλλά είχε καταλάβει την μεγάλη ζημιά όπου οι μυστικές εταιρείες και οι μασονικές στοές ενεργούσαν στο Έθνος. Δεν θα ήταν δυνατόν ένας μασόνος να απαγόρευε την συμμετοχή άλλων σε μασονικές Στοές με ποινή μάλιστα απολύσεως από την εργασία τους. Προώθησε μάλιστα την σύνταξη όρκου στον οποίο θα ορκίζονταν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μόλις μηνά μετά την δημοσίευση της δευτέρας εγκυκλίου ο Καποδίστριας δολοφονείται και η απομάκρυνση των σχετιζόντων με τη μασονία δημοσίων υπαλλήλων δεν έγινε ποτέ.

Με την δολοφονία του σταμάτησε το τιτάνιο έργο της ανασύστασης του Ελληνικού κράτους διότι με τον ερχομό των Βαυαρών άλλαξε τελείως το πρόγραμμα του Καποδίστρια: «Κατά το νέον τούτο σύστημα (των Βαυαρών), οι μέν φόροι καταναλίσκονται ως επί το πολύ εις τας ανάγκας και την πολυτέλειαν της πρωτευούσης του Δήμου, η δε παιδεία, η οδοποιία, οι Ναοί, η υγεία παραμελούνται, και ο φόρος του αίματος βαρύνει προ πάντων τα χωρία. Και όμως, αυτοί εκείνοι οίτινες κατέκρινον τας Δημογεροντίας του Κυβερνήτου, διερράγησαν βοώντες ότι ουδείς νόμος ελευθερώτερος του διέποντος τα δημοτικά της Ελλάδος».

Αριθ. 2953

Μυστική Εγκύκλιος 

Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 

Πρός το Πανελλήνιον 

Πρός τούς κατά το Αιγαίον Πέλαγος και την Πελοπόννησον Εκτάκτους Επιτρόπους και τους Αρχηγούς των κατά ξηράν και θάλασσαν Δυνάμεων.

Γνωρίζει η Κυβέρνησις, ότι Πολίται τινές επιμένουν πιστεύοντες και τους άλλους πείθοντες, ότι αι μυστικαί Εταιρείαι χορηγούσι μέσα σωτήρια εις την Πατρίδα, ή τουλάχιστον Αιγίδα υπό την οποία συνδεόμενοι μεταξύ των άνθρωποι διά μυστικών δεσμών δύνανται να απολαύσωσιν εντός Πατρίδος των και διά της ξένης επιρροής αξιώματα, τιμάς, και το πλέον τύχην, ό εστί χρήματα.

Όσον και αν ελεεινολογή η Κυβέρνησις την απειρίαν των Ελλήνων των από τοιαύτας εισηγήσεις παρασυρομένων δεν ήθελε δώσει τήν προσοχήν της, άν δέν ήτο καταπεπεισμένη πόσον όλέθρια άποτελέσματα δύναται νά φέρη είς τήν κρίσιμον ταύτην στιγμήν ή περί τούτων γνώμη, τήν όποίαν οί έχθροί τής Ελλάδος ήθελον συστήσει καί τόν Κόσμον, και είς τάς Εύρωπαϊκάς Κυβερνήσεις.

Αν ή Ελλάς έγκατελείφθη άπό τό 1821 έως τόν Ιούλιον μήνα του τελευταίου έτους, τούτο προήλθε διότι οί εχθροί της τήν παρέσταιναν αδιακόπως πρός τους Βασιλείς, ώς λαόν έπαναστατωθέντα καί άγωνιζόμενον ύπό τήν διεύθυνσιν καί ύπό τούς σκοπούς Μυστικών Εταιρειών, όθεν έπήγασαν αί Kαταστροφαί της 'Ισπανίας και Ιταλίας. 

Εύκολον ήτο αναμφιβόλως να αναιρεθή ή σφαλερά αυτή δόξα. μ'όλον τούτο εχρειάσθησαν ολόκληρα επτά έτη βασάνων και δυστυχιών είς αναίρεσίν της. Μόλις ανηρέθη, καί ενώ ή Ελλάς άρχίζει νά λαμβάνη δείγματα εύνοίας καί καλοκαγαθίας έκ μέρους τών Συμμαχικών Δυνάμεων, οί έχθροί της θέλουν πάλιν τήν παραστήσει ώς υπεξούσιον τών Μυστικών Εταιρειών, καί είς άπόδειξιν τούτου θέλουν φανερώσει, ότι υπό διαφόρους ονόμασιν αί Εταιρείαι αυταί υπάρχουν καί πολλαπλασιάζονται μεταξύ των εν τοίς πράγμασι και τής πολιτικής τάξεως, και της στρατιωτικής δυνάμεως, ίσως καί αύτού του στόλου.

Τόσον ουσιώδες θεωρεί τούτο η Κυβέρνησις ώστε μή εγκρίνουσα να δείξη διά τινος δημοσίου καί επισήμου πράξεως την ύπαρξιν αυτού του κακού, εκπληροί διά του τύπου της παρούσης εγκυκλίου το χρέος, το οποίον δεν ημπορεί να παραμελήση χωρίς να καθυποβληθή είς βαρυτάτην εύθύνην. Τω όντι τοιούτον δημόσιον έγγραφον μεταξύ τών Πολιτικών, οί οποίοι επιμένουσι να μήν παραχωρώσιν είς τήν Ελλάδα έντιμον μέλλον , ήθελε χρησιμεύσει ώς μέσον του να αποδείξωσιν ότι οί Βασιλείς διά τών ευεργεσιών των υποθάλπουσιν είς την Ελλάδα τόν εχθρόν, τον οποίον και αλλαχού, και εις τας ιδίας των Επικρατείας πολεμώσι.

Η παρατήρησις αυτη, Κύριοι, σας διδάσκει μέ πόσην φρόνησιν καί οξυδέρκειαν απαιτείται ή έκπλήρωσις τής ακολούθου παραγγελίας τής Κυβερνήσεως. 

Θέλετε κοινοποιήσει διά ζώσης φωνής είς τούς υπαλλήλους σας ή τούς υπό τήν όδηγίαν σας άξιωματικούς, τό περιεχόμενον τής παρούσης, καί θέλετε τούς κάμει νά σας φανερώσουν αν άνήκουν είς καμμίαν τών Μυστικών Εταιρειών, ή όχι. 

Αν είναι τό πρώτον θέλετε τούς παρατηρήσει, ότι εάν είς τήν παρελθούσαν κατάστασιν τής αναρχίας, καί τής αταξίας ήταν ίσως άναγκαίον είς τούς πολίτας νά ζητήσωσι προσωπικήν ‑­ασφάλειαν διά του δεσμού μυστικής τινος Εταιρείας, ο δεσμός ούτος διαλύεται καθ' ήν στιγμήν ο τού νομίμου όρκου καί πρός την Κυβέρνησιν, και πρός τους Νόμους, χορηγεί είς ένα έκαστον και είς όλους, όλας τας απαραιτήτους ασφαλείας.

Από τοιαύτην αρχήν ορμώμενοι ευκόλως, θέλετε αποδείξει το ασυμβίβαστον των δύο όρκων, ήγουν του υπηρετείν το Κράτος, και υπηρετείν μυστικήν Εταιρείαν, της οποίας ο σκοπός είναι ώς επί το πλείστον άγνωστος είς τους Εταίρους.

Αν λοιπόν οι υπάλληλοί σας ή οι υπό την οδηγίαν σας αξιωματικοί ανήκουσιν είς τίνα Εταιρείαν, ανάγκη να παραιτηθώσι, και περί τούτου οφείλεις να μας βεβαιώσης. Εξ εναντίας θέλετε τους εξηγήσει τους κινδύνους είς τους οποίους εκτίθενται πλανώμενοι από ολίγους τινάς όλως διόλου εις τα τοιαύτα ενασχολούμενους. Από την κατηγορίαν των Εταιρειών των μή συμβιβαζομένων με τα κατά Νόμους καθεστώτα δεν αποκλείομεν και την πρό αιώνων γνωριζομένην υπό τω ονόματι της Αδελφοποιείας, ή Αγάπης.

Παραγγέλεσθε, Κύριοι, κατ' επανάληψιν να κάμετε χρήσιν της κοινοποιήσεως ταύτης κατά τόν συνετώτερον και ωφελιμώτερον τρόπον. 

Προθύμως η Κυβέρνησις θέλει δεχθή τάς ειδοποιήσεις, όσας εν καιρώ και τόπω θέλετε δυνηθή να την χορηγήσετε.

Εν Πόρω τή 8 Ιουνίου 1828 

Ο Κυβερνήτης

Ι. Α. Καποδίστριας

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 4286 ΜΕ ΤΥΠΟ ΟΡΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

ΕΝ ΝΑΥΠΛΙῼ ΤΕΤΑΡΤΗ 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1831

ΕΠΙΣΗΜΑ

ἀριθμ. 4286

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Πρός τούς Γραμματεῖς τῆς Κυβερνήσεως, τὴν Ἐπιτροπὴν τῆς Οἰκονομίας,
τὸν Γραμματέα τῆς Γερουσίας, τὸ Λογιστικὸν καὶ Ἐλεγκτικὸν Συμβούλιον,καὶ τοὺς κατὰ τὴν Ἐπικράτειαν Ἐκτάκτους Ἐπιτρόπους, Διοικητὰς καὶ
Τοποτηρητάς.

Τὸ ἐνταῦθα συναπτόμενον ἔγγραφον, διαλαμβάνον τὴν σύστασιν μυστικῆς ἐταιρείας, σκοπὸν ἐχούσης τὴν κατάλυσιν τῆς ἐνεστώσης τάξεως τῶν πραγμάτων, συνετέθη ἀπὸ ἔγγραφα τὰ ὁποῖα ἔχει ἤδη ἀνὰ χεῖρας ἡ κυβέρνησις.

Δὲν σᾶς τὸ ἀποστέλλομεν διὰ ἰδικὴν σας πληροφορίαν, ἀλλὰ διὰ νὰ πληροφορηθῇ ἐπίσης τὰ διατρέχοντα καὶ τὸ δημόσιον, καὶ διὰ νὰ δυνηθοῦν οἱ καθ'ὅλους τοὺς κλάδους ὑπάλληλοι τῆς δημοσίου ὑπηρεσίας νὰ προφυλαχθῶσιν ἀπὸ τὰς ἀπάτας,διὰ τῶν ὁποίων οἱ ῥαδιοῦργοι ἐπροσπάθησαν ἤ θέλουν προσπαθήσει νὰ τοὺς κάμουν κοινωνοὺς εἰς τὰ ἀξιοκατάκριτα σχέδιά των.

Ἡ Κυβέρνησις χρεωστεῖ νὰ πληροφορηθῇ ὅτι πᾶς ὑπάλληλος, ὁποιοσδήποτε ἄν εἶναι ὁ βαθμὸς του, ἤ ἡ θέσις του, εἶναι καὶ θέλει μείνει ἐντελῶς ἀλλότριος ἀπὸ τὴν περὶ ἧς ὁ λόγος μυστικὴν ἐταιρίαν, ἤ ὁποιαδήποτε ἄλλην μυστικὴ ἐταιρίαν, ἥτις ἤθελεν ἀντίκεισθαι εἰς τὰ χρέη, εἰς τὰ ὁποῖα καθυποβάλλεται, ἅμ' ἀφοῦ δέχεται δημόσιον τινὰ ὑπηρεσίαν καὶ ἐπειδὴ ὑπηρετεῖ τὴν πατρίδα κατὰ τὴν προσωρινῶς καθεστῶσαν τάξιν τῶν πραγμάτων, δὲν θέλει ὑπόκεισθαι μήτε ὑπακούει εἰμὴ εἰς τοὺς ὑπάρχοντας νόμους, καὶ εἰς τοὺς κατ' αὐτὴν διωριζομένους ἀρχηγούς.

Ἑπομένως, διὰ νὰ προφυλάξετε τοὺς ὑπαλλήλους σας ἀπὸ τὰς ὀλεθρίους συνεπείας, δι' ἅς ἤθελαν εἶσθαι ὑπεύθυνοι, ἄν ἦσαν μέλη τῆς ῥηθείσης μυστικῆς ἐταιρίας, ἤ ἄλλης τινὸς τῆς αὐτῆς φύσεως, θέλετε τοὺς προβάλλει νὰ ὑπογράψωσι τὸν τύπον τοῦ ὅρκου, τὸν ὁποῖον ὁ Γραμματεὺς τῆς Ἐπικρατείας σᾶς ἀποστέλλει ὁμοῦ μὲ τὴν παροῦσαν.

Ἐννοεῖται δὲ ὅτι ὅσοι τῶν ὑπαλλήλων δὲν θελήσουν νὰ τὸν ὑπογράψουν θέλουν ἀποβληθῆ καὶ περὶ τούτου θέλετε μᾶς ἀναφέρει.

Οἱ τύποι τοῦ ὅρκου, τοὺς ὁποίους θέλετε ὑπογράψει ὑμεῖς πρῶτοι, θέλουν φυλαχθῆ μετὰ τῶν πρωτοτύπων ὑπογραφῶν ὅλων τῶν ὑπαλλήλων σας εἰς τὰ ἀρχεῖα σας, καὶ ἀντίγραφα αὐτῶν ἐπικυρωμένα θέλετε πέμψει εἰς τὴν Γραμματείαν τῆς Ἐπικρατείας.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 22α Αὐγούστου 1831.Ὁ Κυβερνήτης Ι.Α.ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Ὁ Γραμματεὺς τῆς Ἐπικρατείας Ν.ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ

Ιδού κ. Σαμαρά και λοιποί τι σημαίνει ηγέτης , κυβερνήτης άξιος για την Ελλάδα ο οποίος προσπαθεί όχι απλά να την σώσει αλλά και να της αποδώσει την αξία που της αξίζει, χωρίς μεγαλοστομίες . Δεν σημαίνει μόνο υπογραφές αλλά και αρνήσεις ….Δεν σημαίνει μόνο σκύψιμο του κεφαλιού αλλά και πάνω-σήκωμα… Δεν αποφασίζετε για νούμερα όσο και αν οι πολιτικές των εκάστοτε πολιτικών, μας έχουν κάνει νούμερα στο εξωτερικό . Αποφασίζετε για ανθρώπους ,κάποιοι εξ αυτών έχουν και μνήμη και υπομονή , για λίγο ακόμα .

 Πηγές : http://ioannis-kapodistrias.blogspot.gr

              http://www.kapodistrias.info/